Czarny piątek albo black weekend

Ludzie od marketingu są bystrzy i dobrze zorientowani. Rzecz jasna, zorientowani na sprzedaż. Nic więc dziwnego, że nie lubią, gdy się marnuje jakakolwiek zakupowa energia (ZE). Albo gdy marnuje się jakiś produkt do sprzedania, choćby nawet był jeszcze lekko niegotowy albo niedojrzały, jak … francuskie wino  beaujolais nouveau – imponujący triumf marketingu nad smakiem.

Wymyślają więc ci dobrze zorientowani ludzie marketingu  w towarzystwie ludzi od dobrego budowania wizerunku  (i relacji!) coraz to nowe etykiety, eventy, eskalacje. Jak na przykład święto młodego wina albo…  dokonują „rebrandingu” starych nazw. Oczyszczają je z wszystkiego,  co  mogłoby się kojarzyć nieprzyjemnie. Dobrym przykładem jest tu właśnie nadchodzący „czarny piątek, który objawia się czasami  w Sieci  polskim użytkownikom jako czarny pitek albo czarny piatek.

Czarny piątek, co  to?

Na pierwsze dotknięcie ucha trochę dziwna ta nazwa „czarny piątek”: spokrewniona z nazwami ekonomicznych kryzysów, jak „czarny poniedziałek”, „czarny wtorek”, „czarny czwartek” – symboliczny początek bodaj największego kryzysu ekonomicznego XX wieku. 

Jest też  ta nazwa „czarny piątek”, zwłaszcza dla naszego polskiego słuchu,  trochę żałobna/mroczna i  trochę  pogardliwa. Przecież czerń w polszczyźnie oznacza też  tłuszczę, motłoch, hałastrę… 

Jest więc   ta nazwa  trochę skonfliktowana z tym, co nazywa – amerykański  karnawał zakupów i miraż okazji: wyprzedaży, rabatów, promocji. Już słyszę te głosy sprzeciwu, jaki tam amerykański! Przecież od co najmniej trzech lat  my także mamy czarne piątki, pitki i piatki.

Od co najmniej trzech lat także my mamy czarne piątki.

Mamy także czarne weekendy.

Ale jest ta nazwa „czarny piątek” przede wszystkim organicznie związana  z  amerykańskim kalendarzem świętowania, amerykańską obyczajowością,  amerykańską historią i sztuką budowania wizerunku.

Bo  jest przede wszystkim filadelfijskim pomysłem na  zamianę słowa na słowa, słowa „kryzys” na frazę  „dzień rodzinny w świątecznie przygotowanym domu towarowym”. W podtekście i informacjach medialnych  o premierze tego dnia (1961!) przewijały się, rzecz jasna, informacje o: specjalnych ofertach, pakiecie super  opieki (dodatkowa obsługa, zwiększenie ilości miejsc parkingowych, zapewnienie płynności ruchu wokół centrów handlowych przez zaangażowanie dodatkowych sił policyjnych),  premierze  choinkowej scenerii i pierwszych Mikołajach. Dokładniej był to pomysł Abe S. Rosena – legendy amerykańskiego specjalisty od budowania wizerunku i dobrych relacji.

Późniejsi marketingowcy  stopniowo nasycali „czarny piątek” pożądanymi  przez siebie informacjami, emocjami. Aż w 2013 roku część z nich ogłosiła „śmierć czarnego piątku”, mniej więcej w sloganie:

 Śmierć czarnym piątkom, niech żyją cyber poniedziałki.

Ale jak widać, życie tak łatwo nie poddaje się sloganom i kampanie reklamowe  czarnopiątkowe, a nawet czarnoweekendowe, mają się dobrze.

Z historii używania pojęcia „czarny piątek”

6 grudnia 1745 r  – Pod tytułem „Czarny piątek” londyńska prasa publikuje informacje o lądowaniu w Szkocji Charlesa Edwarda Stuarta, pretendenta do tronu.

XIX wiek – Pojęcia „czarny piątek”  używa się  do nazywania panik finansowych, między innymi w 1869 i 1873. 
1951 –  W artykule zatytułowanym Piątek po dziękczynieniu, opublikowanym w "Zarządzaniu i konserwacji fabryki",  frazą „czarny piątek” nazywa się dużą absencję pracowników po Święcie Dziękczynienia.

1950/1960 – Pojęcia „czarny piątek” w Filadelfii i okolicach używa się na określenie wzmożonego ruchu komunikacyjnego wokół domów towarowych po Święcie Dziękczynienia.  Przeniknęło on z języka miejscowych policjantów, dla których był to dzień szczególnej mobilizacji, bez prawa do urlopu, za to nierzadko   z pracą w nadgodzinach i w roli  kierujących ruchem wobec niewydolności sygnalizacji świetlnych.

1961 – Początek  promocji „czarnego piątku” w mediach Filadelfii jako „Dnia rodziny na poświątecznych zakupach”.

Lata 60. – Niepowodzeniem kończą się próby zastąpienia nazwy „czarny piątek” nazwą „wielki piątek”.

1975 – „Czarny piątek” zdobywa popularność poza Filadelfią i jej okolicami, nierzadko jako pierwszy dzień przedświątecznych zakupów z  choinkami w tle  i Mikołajami w centrum.

1981 – Mocny marketingowo-pijarowski powrót „czarnego piątku”  wraz z opowieścią o pierwszym dniu, w którym zaczynają się przedświąteczne profity  w handlu detalicznym.  „Czarny piątek” zaczyna być wiązany z symbolicznym końcem czerwonych wpisów w księgach handlowych i początkiem wpisów czarnym tuszem.

2003 –„Czarny piątek”  jako karnawał okazji zakupowych dociera do Wielkiej Brytanii.

2012 – „Czarny piątek” dociera do Polski.

2013 – Niektóre źródła ogłaszają  śmierć „czarnego piątku”  i  narodziny życie „Cyber weekendu” i „Cyber poniedziałku”. 

Teraz czas na Ciebie.

Blogowanie to gra zespołowa. 

* Zostaw komentarz. Dla Ciebie to chwila, dla mnie ważna wskazówka.
** Jeśli Ci się podobało, prześlij ten wpis dalej. Sprawisz, że moja praca przyda się kolejnym osobom.
***Polub  Content i Marketing  na Facebooku.